جستجوي پيشرفته | کتابخانه مجازی الفبا

گرچه اصحاب دانش و بینش در صدد تبیین دقیق توحید برآمده اند لکن در این میان عرفان مقوله ای ممتاز است که تنها با شناختن مفهومی و حصولی سر و کار نداردو این مقوله با توحید عامیانه،عالمانه و فیلسوفانه فرقهای فاحشی دارد چه اینکه توحید عارف یعنی طی طریق کردن و جز خدا هیچ ندیدن .

قرآن کریم با توجه به تحریف کتب مقدس و جهانی بودن آموزه‌های قرآن و اسلام دین اسلام را تنها دین مقبول درگاه الهی می‌داند و حقانیت را از آن اسلام می‌داند؛ اما در مقابل جان هیک حقانیت را از آن ادیان متعدد دانسته و با استناد به دلایلی (اصل هدایت عام الهی، تفکیک نومن از فنومن و...) قائل به کثرت‌گرایی در دین شده است.

نظریه وجود ذهنی از جمله مسایل مهم فلسفه است که در پرتو فلسفه ی اسلامی رشد و نمو یافته است. هدف این پایان نامه «بررسی ماهیت و ابعاد وجود ذهنی در نزد ملاصدرا» است. این پایان نامه پس از طرح تعریف، ادله، و نتایج، عمدتاً به امکان بحث وجود ذهنی از جنبه های هستی شناختی، معرفت شناختی، روان شناختی و زبان شناختی پرداخته است. نتایج هستی شناختی عبارتنداز: تفکیک دو نحوه وجود با عنوان ذهنی وعینی است، که اختلاف آثار آنها، موجب اختلاف ماهیاتی که موجود به این دو وجودند نمی شود. نتایج معرفت شناختی بدین صورت است که ملاصدرا علم را از مقول? وجود قرار داد و کاشفیت علم از واقع را ناشی از تطابق عوالم هستی دانست. و از نتایج روان شناختی این نظریه این است که ملاصدرا تقریری از چگونگی ادراکات کلیات دارد که با نظریه حرکت جوهری نفس مطابق است؛ او معتقد است آن که حقایق را بر عقول انسانی و نفس های انسانی افاضه می کند، عقل فعال خوانده می شود. از نتایج زبان شناختی این است که زبان نسبت به وجود ذهنی علت اعدادی است و می تواند در ظهور وجود ذهنی آن هم در حوز? ماهیت نقش آفرین باشد.

خداوند متعال نظر به رحمت و حکمت خود، انسان را آفرید و در مسیر تکامل و رشد قرار داد. آن گونه که خود فرموده است انسان را آفرید تا معبود بی همتا را عبادت کند و از این راه به تعبد برسد، به درجه انسان کامل برسد و سعادتمند شود. مهم ترین عوامل رسیدن به تکامل و فلاح، ایمان و عمل صالح است که لازم و ملزوم یکدیگرند و از هم جدانشدنی، گرایش به ایمان همراه با عمل در زندگی دنیا و آخرت نتایج مثبت فردی و اجتماعی دربر خواهد داشت.در این تحقیق بر روی جنبه های اجتماعی آن با نگاهی به زندگی وسیره امام علی (ع) که از کتاب شریف نهج البلاغه برداشت شده است تکیه بیشتری گردیده به ویژه که آثار عمل به دستورات دینی و یا کناره گیری از این دستورات و یا فراهم نبودن شرایط جهت پیاده شدن این دستورات را از میان صفحات کتاب نهج البلاغه در دوران های متفاوت زندگی امام و جامعه زمان ایشان می توان یافت و شرایط به ثمر نشستن اعمال و عوامل مخرب در این راه را شناخت و با این شناخت جامعه بهتر و سعادتمند داشت.

چکیده:پژوهش کنونی تحقیقی است تحلیلی توصیفی با عنوان: « نوآوری های آیت الله معرفت در علوم قرآنی از جمله اعجاز بیانی، تحدی و نزول قرآن وشبهات مربوطه» که در آن تلاش شده است بامحور قرار دادندو کتاب ارزشمند "التمهید" و "علوم قرآنی" اثر گراسنگ این استاد فرزانه مباحث مربوط به اعجاز بیانی و تحدی و نزول قرآن را ضمن بیان و استناد به آراء دیگر مفسران نحله های متعددمورد بررسی قرار گیرد.آیت الله معرفت در التمهید و در تعقیب بحث اعجاز، به اعجاز بیانی قرآن می‌پردازند و عمده نظریات دانشمندان و مولفان جهان اسلام در موضوع اعجاز بیانی را همراه با ذکر شواهد قرآنی و توضیح تفصیلی عناصر موثر در اعجاز بیانی توضیح می‌دهند. وی در بخش پایانی این مجلد از دو جهت (اجمالی و تفصیلی) فصاحت قرآن رابررسی و توضیحاتی ارزشمند در این زمینه بیان داشته‌اند.آیت الله معرفت در خصوص تحدی قرآن برای تحدی قرآن با توجه به مضامین آیات مراحلی نیز در نظر گرفته است، ازجمله:تحدى در برترى سخن، بطور مطلق سخنى همانند قرآن، اندازه ده سوره ، یک سوره همانند قرآن،قاطعیت هرچه تمام تر، عجز و ناتوانى نهایى آنان، تحدی با تمام جن و انس، و در خصوص سر اعجاز نهفته در تحدی دلائلی نیز ذکر کرده است.آیت الله معرفت در مورد نزول قرآن نیز پس از ذکر مباحث مختلفی در مورد آغاز نزول وحی، به اولین و آخرین آیات و سوره‌های نازل شده به موضوع نزول قرآن در شب قدر اشاره و با ذکر پنج قول در مسأله اعلام می‌دارند که بهترین راه‌حل میان آیاتی که نزول قرآن را در شب قدر می‌داند و آیاتی که نزول آن را در طول20 سال می‌شمرد، آن است که آغاز نزول قرآن در شب قدر بود، و این آغاز سه سال پس از بعثت پیامبر اکرم‌(ص) و به دنبال پدیده فترت وحی اتفاق افتاده است. آیت الله معرفت در بخش اول کتاب به پاسخ شبهه مشهور شرق‌شناسان مبنی بر وجود مصادری برای قرآن، پرداخته‌اند. مستشرقان به دلیل تشابه برخی موضوعات کتاب‌های مقدس و قرآن مدعی شده‌اند که قرآن با استفاده از مطالب کتاب مقدس تألیف شده و وحی آسمانی نیست! ولکن استاد، وحی الهی را تنها مصدر قرآن شمرده و با بیان این نکته که شرایع ابراهیمی ریشه واحدی دارند.کلیدواژها: قرآن کریم، آیت الله معرفت، اعجاز بیانی، تحدی، نزول، تفسیر، التمهید، علوم قرآنی.

ادعیه به جا مانده از ائمه اطهار علیهم السلام در کتاب شریف مفاتیح، منابع غنی و سودمندی برای تبیین آموزه‌های تربیتی اسلام می باشند و مأنوس بودن شیعیان به آن، اهمّیّت آن را مضاعف می نماید. جهان امروز به طور جدّی با چالشهایی در امر تعلیم و تربیت روبروست. با وجودی که نظام تعلیم و تربیت اسلامی، به استخراج تعالیم حیاتبخش ادعیه مفاتیح در حیطه تعلیم و تربیت برای مقابله با چالشهای موجود نیازمند است، اما متأسفانه تحقیقات منسجم و هدفمندی در جهت دستیابی به این مهم وجود ندارد. این تحقیق در تلاش است تا با بررسی برخی ویژگی‌های خدا، انسان، دنیا و مرگ در ادعیه مفاتیح، آموزه‌های تربیتی مربوط به هر-کدام را استخراج نماید تا افقی تازه به سوی محقّقین تربیت اسلامی گشوده گردد.

چکیده هدف در این پژوهش بررسی تربیت اخلاقی از منظر امام سجاد(ع) بود بدین منظور آثار امام سجاد(ع) از جمله روایات وادعیه و رسال? حقوق ایشان مورد بررسی قرار گرفت وبر اساس آن دلالت‌های مربوط به تربیت اخلاقی استنباط شد.این پژوهش که از جمله طرح‌های تحقیق کیفی به شمار میرود با استفاده از روش اسنادی –تحلیلی شکل گرفت‌.در حیطه ی تربیت اخلاقی، جایگاه اخلاق، ضرورت اخلاقی شناخت انسان وخصوصیات فطری و اخلاقی او، ابعاد تربیت اخلاقی و درمان رذایل اخلاقی در کلام و ادعی? امام سجاد(ع) مورد بررسی قرار گرفت. مباحث تربیتی که بر مبنای ادعیه و بیانات گوهر بار اخلاقی امام سجاد(ع)تدوین گردید به صورت یک چارچوب پیشنهادی در قالب اهداف ،اصول و روش ها مورد بحث قرار گرفت.نتایج حاصل از این پژوهش در بخش اهداف نشان داد که هدف غایی تربیت اخلاقی دستیابی به رضوان وقرب الهی است. اهداف واسطه ای از جمله عبادت، رسیدن به معرفت، ایمان وتقوا و اهداف رفتاری از جمله پرورش فضایل و از میان بردن رذایل اخلاقی و پرورش حس تعهد ومسئولیت اخلاقی در راستای اهداف غایی مورد بررسی قرار گرفت. سپس اصول تربیت اخلاقی بر اساس مبانی تربیت اخلاقی تدوین گردیدواصل تقوا، اصل تفکر،اصل تذکر، اصل عزت، اصل خودسازی، اصل غفلت زدایی، اصل پیشگیری از نابهنجاری‌های اخلاقی و اصل درمان بیماری‌های اخلاقی از این اصول هستندو به منظور هریک از این اصول روش‌های آموزشی تدوین گردید که برای مثال میتوان به روش‌های ذکر، پرهیزر از معاصی، صمت وخردورزی، یادآوری نعمت ها عبرت آموزی، احترام و محبت، تغافل، احسان، مشارطه، مراقبه، محاسبه، عبادت، تلاوت قرآن، توجه به واعظ درونی، خودداری از شنیدن و دیدن اعمال و رفتار ناشایست، پرهیز از همنشینی با صاحبان رذایل، سعی در یافتن عیوب خود، توبه ، نیکی در برابر بدی، عفو و موعظه اشاره نمود.

نگارنده اصطلاحات فقهی یا اصطلاحات که به نحوی به فقه مربوط می‌شده از کتاب کشاف اصطلاحات الفنون استخراج نموده‌است . و با اصطلاحات کتب مختلف شیعه و سنی تعریف نموده و بحثهای کلی پیرامون هریک از آنها و نظر مذاهب مختلف درآن زمینه را ذکر نموده‌است .

از مهم ترین مباحث علم النفس فلسفی، حرکت و استکمال نفس است، اما با توجه به ثبات مجرد چگونه حرکت نفس قابل تبیین است. این رساله می‌کوشد تا به این پرسش پاسخ دهد. از این رو پس از آنکه در فصل نخست با مفاهیم کلیدی تحقیق نظیر حرکت، کمال، نفس و روح، مجرد و مادی و نیز ثابت و متغیر آشنا شدیم، در فصل دوم به تبیین پرسش اصلی تحقیق می‌پردازیم. برای این منظور ابتدا تجرد نفس و لازمه آن؛ یعنی ثبات مورد اشاره قرار می‌گیرد و سپس استکمال نفس از منظر آیات و روایات و لازمه آن؛ یعنی تغیر بررسی می‌شود. آنگاه مسئله ناسازگاری تجرد نفس با حرکت تکاملی آن صورتبندی می‌شود و پاسخ های محتمل به پرسش اصلی تحقیق مورد اشاره قرار می‌گیرد. از میان تبیین های محتمل، مادی بودن نفس و نیز انکار حرکت نفس به این دلیل که مخالف پیشفرض های پذیرفته شده در این تحقیق است از دایره بحث در این رساله خارج است. در هر یک از فصل های بعدی یکی از تبیین ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.در فصل سوم نظریه مشاء؛ یعنی ثبات نفس و تکامل در اعراض بررسی شده است. به عقیده ایشان ذات نفس مجرد و ثابت است و حرکت تنها در اعراض است. امااین نظریه نه به لحاظ مبانی و نه به لحاظ ادله قابل قبول نیست. در فصل چهارم نظریه مبتنی بر حرکت جوهری بررسی شده است. ملاصدرا نفس را جسمانیه الحدوث و موجودی ذو مراتب می‌داند که مراتبی از آن مجرد است. از این رو شرط لازم برای حرکت(مادیت) را در آن محقق دانسته و حرکت نفس را تا زمانی که به حد عقل برسد، می‌پذیرد. اما این نظریه را نیز نمی توان پذیرفت. از اشکالات اساسی آن این است که چگونه می‌توان حرکت در مجردات را انکار کرد و در عین حال حرکت مرتبه مجرد نفس را به دلیل وجود ماده در مرتبه مادی نفس پذیرفت و بلکه وجدانی تلقی کرد.فصل پنجم به نظریه تبیین سازگاری با نفی تجرد تام نفس می‌پردازد. بر اساس این نظریه مراد فلاسفه از ثبات مجرد، ثبات مجردات تام است و نفس، مجرد ناقص است. این نظریه نیز قابل پذیرش نیست زیرا تعلق نفس در مقام فعل به بدن نمی تواند ذات مجرد نفس را از بی‌استعدادی به ذات دارای استعداد تبدیل کند.فصل ششم به دیدگاه برگزیده؛ یعنی نظریه حرکت در مجردات می‌پردازد. این فصل در دو مقام ساماندهی شده است نخست حرکت در مجردات طی چهار مقدمه اثبات شده و سپس به شبهات مطرح شده پاسخ داده شده است. در اثبات حرکت در مجردات ابتدا حقیقت حرکت و دلایل و لوازم انکار هیولی مطرح شده و سپس با نقد دلائل اقامه شده بر ثبات مجرد، نشان داده شده است که دلیل معتبری بر وجود موجودات امکانی ثابت وجود ندارد. در پایان نیز شواهد و قرائن وجود تغیر و حرکت در تمامی موجودات امکانی مطرح گردیده است. با پذیرش حرکت در مجردات حرکت و استکمال نفس هیچ محذور عقلی نخواهد داشت.کلیدواژه: نفس، حرکت تکاملی، تجرد نفس، حرکت در مجردات.

آرامش گوهر کمیاب و حقیقت مطلوبی است که شرط یک زندگی سالم می‌باشد این امر اهمیّت به کارگیری روش‌های تأمین‌کننده آن را نشان می‌دهد. هدف این پژوهش شناسایی مفهوم آرامش از دیدگاه قرآن و بررسی استلزامات تربیتی آن می‌باشند. روش پژوهش توصیفی- تحلیلی است به این صورت که ابتدا اطلاعات گردآوری و سپس یافته‌ها تجزیه و تحلیل گردیده و نهایتاً برای سوالات موردنظر پاسخی منطقی ارائه شد.یافته‌ها حاکی از آن است که مفهوم آرامش با توجه به گستردگی مفهومی در قرآن و ترادف آن با سه واژه‌ی سکینه، اطمینان و امن مورد استفاده قرار گرفته است. در ادامه به عوامل کسب آرامش و موانع آن در سه مقوله‌ی شناختی، عاطفی و رفتاری پرداخته و به روش‌های لطافت در کلام، اسوه‌‌سازی برتر، عاطفه و محبت و امیدبخشی اشاره شد. در تأثیر آرامش در تعلیم و تربیت نیز این نتیجه به دست آمد که مربی برخوردار از آرامش، امر انتقال معلومات و اخلاق را میسّر و سهل نموده و به نظام تعلیم و تربیت کمک فراوانی خواهد کرد. با بررسی منابع اصیل اسلامی چنین به نظر می‌رسد که مربیان با ایمان به سبب ویژگی ممتازی که دارند از آرامش حقیقی بهره‌مند بوده و به خوبی می‌توانند این گوهر عظیم معنوی را به متربیان انتقال دهند.